Μια μέρα μετά τις εκλογές και οι αναλύσεις περίσσεψαν ήδη. «Πρώτο το κόμμα της παραλίας, ηχηρό μήνυμα στον δικομματισμό, πλήγμα για τη Νέα Δημοκρατία ή το ΠΑΣΟΚ» κοκ. Είναι όμως τα πράγματα έτσι;
Εδώ και χρόνια υπήρχαν στον ορίζοντα κάποια σημάδια. Ιδίως στο πολιτικό σύστημα των δημοκρατιών της δύσης, οι επιπτώσεις του φαινομένου της αλλοτρίωσης του ανθρώπου και της αποξένωσής του από την άσκηση της πολιτικής (κατά Μαρκούζε) είχαν εκδηλωθεί εδώ και δεκαετίες. Στην κρίση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είχε αναφερθεί πριν από τριάντα χρόνια ο δικός μας Πουλαντζάς.
Η πολιτική και οι πολιτικοί απαξιώνονται ολοταχώς. Τα κόμματα φθείρονται, εκφράζουν ολοένα και λιγότερους ανθρώπους, απονομιμοποιούνται. Η ίδια η Βουλή τείνει να χάσει το βαθύτερο δημοκρατικό της περιεχόμενο, περιοριζόμενη απλώς στο να υιοθετεί τη νομοθετική δράση των υπουργείων. Η περιοδική άσκηση του εκλογικού δικαιώματος δεν μπορεί πια να θεωρηθεί ως η πεμπτουσία της δημοκρατίας. Όσο για τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν επανειλημμένα κατηγορηθεί για το δημοκρατικό τους έλλειμμα, την απουσία λογοδοσίας προς τους πολίτες, τη λειτουργία τους μέσω της απρόσωπης γραφειοκρατικής ελίτ των Βρυξελλών. Έτσι, η εκλογική δυσθυμία όλων των ευρωπαίων πολιτών δεν είναι αδικαιολόγητη, παράδοξη ή ανεξήγητη.
Αυτό όλα όμως δεν σημαίνουν πως οι άνθρωποι αδιαφορούν.
Μερικά σημάδια, όπως για παράδειγμα η αύξηση του ειδικού τύπου (πάσης φύσεως εκδόσεις για ερασιτέχνες κυνηγούς, ψαράδες, κηπουρούς, μαραγκούς, ιστορικούς, καλλιτέχνες κά) ή ο μεγάλος αριθμός των συλλόγων και των μη κυβερνητικών οργανισμών (για θέματα κουλτούρας, περιβάλλοντος, αθλητισμού κά), οδηγούν στο συμπέρασμα πως ο κόσμος ενδιαφέρεται για όλες τις πτυχές του δημόσιου βίου – με άλλο τρόπο σε σύγκριση με την παραδοσιακή αντιπροσωπευτική δημοκρατία πλην όμως όχι λιγότερο υγιή ή λιγότερο συμμετοχικό.
Η ίδια η εξουσία έχει κατανοήσει τη φθορά των δημοκρατικών θεσμών ελέγχου κι έτσι προχώρησε στη θέσπιση λιγότερο ή περισσότερο Ανεξάρτητων Αρχών (Συνήγορος του Πολίτη, ΑΣΕΠ, Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο κά). Πρόκειται για θετική εξέλιξη, που σκιάζεται από τον τρόπο επιλογής των προσώπων, που υπηρετούν στους φορείς αυτούς, δηλαδή με τρόπο έμμεσο, από τη Βουλή ή και από τον ίδιο τον Υπουργό.
Στο πεδίο της τρέχουσας πολιτικής, η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί πιο εύκολα να συνομιλήσει με τον κυρίαρχο λαό και να βρει τρόπους με τους οποίους αυτός θα εκφράσει την κυρίαρχη βούλησή του πέραν της περιοδικότητας των εκλογών. Εκτός από τους συμβατικούς τρόπους, όπως είναι οι λαϊκές συνελεύσεις και τα συμβούλια γειτονιάς, υπάρχει πλέον και η δημιουργία δικτύων, η διαδραστικότητα των μέσων, τα fora των πολιτών. Στον Δήμο Καβάλας προσπαθούμε και σύντομα θα φανούν αποτελέσματα στον τομέα αυτόν.
Εδώ και χρόνια υπήρχαν στον ορίζοντα κάποια σημάδια. Ιδίως στο πολιτικό σύστημα των δημοκρατιών της δύσης, οι επιπτώσεις του φαινομένου της αλλοτρίωσης του ανθρώπου και της αποξένωσής του από την άσκηση της πολιτικής (κατά Μαρκούζε) είχαν εκδηλωθεί εδώ και δεκαετίες. Στην κρίση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είχε αναφερθεί πριν από τριάντα χρόνια ο δικός μας Πουλαντζάς.
Η πολιτική και οι πολιτικοί απαξιώνονται ολοταχώς. Τα κόμματα φθείρονται, εκφράζουν ολοένα και λιγότερους ανθρώπους, απονομιμοποιούνται. Η ίδια η Βουλή τείνει να χάσει το βαθύτερο δημοκρατικό της περιεχόμενο, περιοριζόμενη απλώς στο να υιοθετεί τη νομοθετική δράση των υπουργείων. Η περιοδική άσκηση του εκλογικού δικαιώματος δεν μπορεί πια να θεωρηθεί ως η πεμπτουσία της δημοκρατίας. Όσο για τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν επανειλημμένα κατηγορηθεί για το δημοκρατικό τους έλλειμμα, την απουσία λογοδοσίας προς τους πολίτες, τη λειτουργία τους μέσω της απρόσωπης γραφειοκρατικής ελίτ των Βρυξελλών. Έτσι, η εκλογική δυσθυμία όλων των ευρωπαίων πολιτών δεν είναι αδικαιολόγητη, παράδοξη ή ανεξήγητη.
Αυτό όλα όμως δεν σημαίνουν πως οι άνθρωποι αδιαφορούν.
Μερικά σημάδια, όπως για παράδειγμα η αύξηση του ειδικού τύπου (πάσης φύσεως εκδόσεις για ερασιτέχνες κυνηγούς, ψαράδες, κηπουρούς, μαραγκούς, ιστορικούς, καλλιτέχνες κά) ή ο μεγάλος αριθμός των συλλόγων και των μη κυβερνητικών οργανισμών (για θέματα κουλτούρας, περιβάλλοντος, αθλητισμού κά), οδηγούν στο συμπέρασμα πως ο κόσμος ενδιαφέρεται για όλες τις πτυχές του δημόσιου βίου – με άλλο τρόπο σε σύγκριση με την παραδοσιακή αντιπροσωπευτική δημοκρατία πλην όμως όχι λιγότερο υγιή ή λιγότερο συμμετοχικό.
Η ίδια η εξουσία έχει κατανοήσει τη φθορά των δημοκρατικών θεσμών ελέγχου κι έτσι προχώρησε στη θέσπιση λιγότερο ή περισσότερο Ανεξάρτητων Αρχών (Συνήγορος του Πολίτη, ΑΣΕΠ, Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο κά). Πρόκειται για θετική εξέλιξη, που σκιάζεται από τον τρόπο επιλογής των προσώπων, που υπηρετούν στους φορείς αυτούς, δηλαδή με τρόπο έμμεσο, από τη Βουλή ή και από τον ίδιο τον Υπουργό.
Στο πεδίο της τρέχουσας πολιτικής, η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί πιο εύκολα να συνομιλήσει με τον κυρίαρχο λαό και να βρει τρόπους με τους οποίους αυτός θα εκφράσει την κυρίαρχη βούλησή του πέραν της περιοδικότητας των εκλογών. Εκτός από τους συμβατικούς τρόπους, όπως είναι οι λαϊκές συνελεύσεις και τα συμβούλια γειτονιάς, υπάρχει πλέον και η δημιουργία δικτύων, η διαδραστικότητα των μέσων, τα fora των πολιτών. Στον Δήμο Καβάλας προσπαθούμε και σύντομα θα φανούν αποτελέσματα στον τομέα αυτόν.
Σχόλια